Bóng chày là môn thể thao có nguồn gốc lâu đời và rất được hâm mộ ở nhiều quốc gia trên thế giới như Mỹ, Canada hay Nhật Bản… nhưng chưa được biết đến nhiều tại Việt Nam. Với rất nhiều người tại Việt Nam thì bóng chày là một môn thể thao xa lạ và họ chỉ hình dung được ở mức là “cầm gậy – đập bóng – chạy”, còn luật chơi thì có lẽ hiếm có một ai thực sự hiểu được. Nhằm giúp bạn hiểu rõ hơn về môn thể thao này, hôm nay Vietnhacai.com xin chia sẻ cùng bạn một số kiến thức và những hướng dẫn cơ bản của môn bóng chày.
Hướng dẫn cách chơi bóng chày cơ bản
Theo luật chính thức của môn bóng chày thì mỗi một đội bóng chày sẽ có 9 cầu thủ chính chơi trên sân và một vài cầu thủ dự bị. Một trận đấu sẽ đấu trong vòng 9 inning (9 hiệp). Game sẽ được tính điểm bằng các runs (điểm hay số cầu thủ về đến gôn nhà). Kết thúc 9 hiệp đội nào cao điểm hơn sẽ thắng. Game sẽ được điều khiển bởi các Umpire (trọng tài).
Trong một vài trường hợp đặc biệt, nếu như trình độ 2 đội quá chênh lệch, khi đó game sẽ được kết thúc sớm bằng một luật gọi là Mercy Rule (luật khoan dung – nhân nhượng). Luật này thường khá rộng về cách áp dụng đối với mức độ chuyên nghiệp, giải nam hay nữ, giải thiếu niên hay giải thanh niên… (Ví dụ như chênh lệch 10 runs (10 điểm) tính đến 7th inning (hiệp thứ 7) hoặc 17 runs tính đến hiệp thứ 5 ở giải thiếu niên thì khi đó đội hơn điểm sẽ được xử thắng luôn).
Về cơ bản thì môn bóng chày chỉ đơn giản là hit and run tức đập bóng và chạy về các base (gôn). Sân bóng chày có tổng cộng 4 gôn được xếp trên 4 góc của một hình vuông. Nếu nhìn kỹ trên hình, phía ngoài rìa của hình vuông cỏ đầu tiên có 4 miếng vuông màu trắng, đó là 4 gôn mà người đập bóng có nhiệm vụ chạy về theo thứ tự từ phải sang trái. Lần lượt chạy từ gôn 1 –> 2 –> 3 và về đến gôn 4 là gôn của người bắt bóng. Mỗi 1 người chạy được trọn 1 vòng như thế sẽ được tính 1 điểm.
Bóng chày được chơi theo lượt, ở mỗi lượt hai đội sẽ thay nhau làm đội tấn công và đội phòng thủ.
Với đội phòng thủ thì Pitcher (người ném bóng) lên Mount (gò đất) ở chính giữa. Từ đây Pitcher sẽ ném vòng về cho Catcher (người bắt bóng) thủ tại gôn nhà. Trong khi đó các cầu thủ khác sẽ chia ra giữ các vị trí khác như gôn 1, gôn 2, gôn 3, short stop (vị trí ở giữa các gôn), center field (giữa sân phía xa), right field (bên cánh phải phía xa), left field (bên cánh trái phía xa ) như hình dưới đây.
Với đội tấn công thì sẽ lần lượt đưa các Batter (người đánh bóng) lên đánh, mỗi Batter sẽ bị Out (bị loại) sau 3 Strike out (đập ko trúng bóng) hoặc đập trúng bóng nhưng:
– Bị cầu thủ của đội bạn bắt bóng trên không khi bóng chưa chạm đất. Khi đó batter sẽ bị Out ngay.
– Trong lúc chạy về gôn thì bị cầu thủ phòng ngự ở gôn đó có bóng và chạm vào người (hoặc chiếm được gôn trước khi Batter kịp chạy về đó).
Batter cũng sẽ được Walk (đi bộ về gôn 1) nếu như:
– Bốn bóng Balls (ném bóng lỗi) – Pitcher ném bóng bay ra ngoài khu vực strike, ném bóng cao, ném bóng thấp hoặc ném bóng sát người Batter.
– Dead-ball (bóng chết) – Pitcher ném bóng trúng người Batter.
Batter nếu như đập trúng bóng và chạy về gôn sẽ được gọi là Runner (người chạy gôn). Nhiệm vụ của Runner là:
– Chờ bóng bị đập trúng bởi các Batter tiếp theo để chạy về các gôn kế tiếp nhằm ghi điểm. Tuy nhiên trong lúc chờ bóng các Runner có thể sử dụng chiến thuật Steath (cướp gôn) hay còn gọi là chạy trước khi bóng bị đập để tiết kiệm thời gian. Chiến thuật này thường được sử dụng nếu như các Batter sử dụng chiêu Bunt (giơ chày ra trước găng tay của Catcher để chạm bóng). Tuy nhiên cách này nếu như sơ hở sẽ bị Double Play (cả hai Runner cùng bị Out một lúc) hoặc Tripple Play (3 Runner bị out).
Sau khi có 3 Batter bị Out (bị loại) thì 2 đội sẽ đổi phe. Đội tấn công sẽ thành đội phòng thủ, đội phòng thủ lại lên tấn công. Sau mỗi lần hay bên thay nhau phòng thủ và tấn công sẽ kết thúc 1 inning.
Thuật ngữ trong bóng chày cần nhớ
- Strike out: batter vung chày nhưng không đập trúng bóng (cho dù bóng lỗi hay không) hoặc đập trúng nhưng bóng ra ngoài biên. Mỗi lần như vậy là 1 strike. Sau 3 lần strike sẽ bị loại (out).
- Fly out: batter đập trúng bóng nhưng bóng bị cầu thủ của đội phòng ngự bắt khi chưa kịp chạm đất. Trong trường hợp này, batter bị loại.
- Ground out: batter đập trúng bóng và bắt đầu chạy về gôn, bóng chạm đất nhưng cầu thủ của đội phòng ngự bắt được bóng và ném về gôn trước khi batter kịp tới nơi. Batter bị loại.
- Tag out: batter đập trúng bóng và chạy về gôn, nhưng bị cầu thủ của đội phòng ngự đang giữ bóng chạm vào người.
- Double play: loại cùng lúc hai người
- Tripple play: loại cùng lúc 3 người
- Foul: batter đập bóng ra ngoài biên (vạch foul hai bên sân bóng)
- Ball: Pitcher ném bóng lỗi, bóng nằm ngoài vùng strike và batter không đập. 4 lần ball được tính là 1 walk (4 balls = 1 walk)
- Dead ball: Pitcher ném bóng trúng người batter. Batter được walk.
- Walk: batter được đi bộ lên chiếm gôn 1 sau 4 lần Pitcher ném bóng lỗi hoặc bị ném bóng trúng vào người.
- Bunt: nảy bóng; batter giơ ngang chày ra trước vị trí bắt bóng của catcher để đón bóng.
- Squeeze: bunt khi có Runner ở Base 3
- Safe: đội tấn công an toàn chiếm được gôn.
- Out: cầu thủ chạy lên chiếm gôn (hoặc cầu thủ đánh bóng) của đội tấn công bị loại, hoặc batter nhầm thứ tự đập bóng, hoặc batter đánh được Home run nhưng khi chạy về quên đạp lên gôn.
- Home run: battter đánh bóng ra ngoài sân, trong vùng giữa hai vạch foul, chạy 1 vòng quanh 3 gôn và về đến gôn 1 (home).
- Steal: cướp gôn: cầu thủ bên tấn công đứng ở các gôn đã chiếm được bắt đầu chạy khi pitcher vừa ném bóng để tranh thủ cơ hội chiếm gôn tiếp theo.
- No hit, no run: Pitcher không mắc lỗi xử lý bóng nào trong trận.
- Perfect game: trận thắng tuyệt đối, sau 9 hiệp đội thua không có cầu thủ nào lên chiếm được gôn.
- Called game: một đội thua trước khi đấu hết 9 hiệp (thường là ở hiệp 5 hoặc hiệp 7, do quá cách biệt về tỷ số). Quy định về called game khác nhau tuỳ theo hình thức giải đấu (giải chuyên nghiệp hay không chuyên, vòng loại hay vòng bán kết,…)
Các loại ném bóng:
- Fast ball: bóng thẳng, tốc độ cao.
- Off speed: chậm hơn fast ball, có thể được ném với nhiều quỹ đạo.
- Breaking ball: một loại off speed, bóng thay đổi quỹ đạo khi bay
- Curve ball: breaking ball, bóng xoáy (cong), vòng về bên trái hoặc phải, độ xoáy lớn.
12-6 curveball: là một loại curve ball, bóng xoáy xuống theo đường thẳng. - Slider: breaking ball, một dạng bóng cong nhưng độ xoáy ít và để tăng tốc độ (chỉ hơi cong).
- Slurve: là một loại breaking ball kết hợp giữa slider và curveball
Screwball: là một loại breaking ball, quỹ đạo bay ngược với curveball và slider. - Fork ball: breaking ball, một loại đường bóng nhẹ và chậm, kèm độ lắc, dùng để lừa các batter.
- Change up: một loại off speed, đường bóng giống fast ball nhưng tốc độ chậm hơn và không thay đổi quỹ đạo.
- Cirlce change up: là một loại change up nhưng bóng thay đổi quỹ đạo khi bay.
- 4-seam fast ball: bóng thẳng, tốc độ cao nhất trong tất cả các cú ném.
- 2-seam fast ball: là một loại fast ball nhưng có độ cắt từ trái sang phải.
- Sinker: 2-seam fast ball cộng thêm quỹ đạo đi xuống.
- Cutter: fast ball có độ cắt từ phải sang trái.
- Splitter (split-finger fast ball): bóng đột ngột hạ xuống khi tới gần batter.
- Knuckleball: bóng chậm, không có độ xoáy nên đường bóng rất khó phán đoán, ngay cả
- pitcher cũng không thể biết được quỹ đạo của bóng.
- Eephus: bóng chậm (rất chậm), đi theo đường cầu vồng.
Luật cá cược chung môn bóng chày tại các nhà cái
- Luật bóng chày quốc tế: nếu lượt đấu thứ 7 kết thúc có 1 đội dẫn trước 10 điểm hoặc lượt đấu thứ 5 kết thúc có 1 đội dẫn trước 15 điểm, trận đấu sẽ kết thúc sớm hơn dự kiến, đối với trường hợp này, tất cả đơn cược đều coi là hợp lệ.
- Nếu trận đấu bóng chày diễn ra sớm hơn lịch thi đấu , thì tất cả những đơn cược đã tiếp nhận trước khi trận đấu bắt đầu đều coi là hợp lệ, những đơn cược sau khi trận đấu bắt đầu sẽ bị hủy.
- Nếu trận đấu bị tạm ngưng hoặc hoãn hoặc không thể tiếp tục thi đấu sau 12 giờ tính từ thời điểm trận đấu diễn ra, tất cả các giao dịch đều coi là không hợp lệ. Trừ khi 2 đội đã thi đấu ít nhất 5 lượt hoặc đội chủ đang dẫn trước tỷ số tại hiệp 1 lượt đấu thứ 4 (ngoại trừ có quy định của ban tổ chức thi đấu), đối với trường hợp này, nếu kết quả trận đấu là hòa, thì tất cả các đơn cược 1X2 sẽ bị hủy.
- Tất cả kết quả thi đấu đều dựa vào phán quyết của liên đoàn bóng chày chuyên nghiệp làm chuẩn, bao gồm giải bóng chày Mỹ, giải bóng chày Nhật Bản, giải bóng chày Đài Loan.
- Tất cả các cược bóng chày được tính dựa theo tỷ số phát sinh từ khi bắt đầu cho đến khi diễn ra ít nhất 5 lượt đấu hoặc cho đến khi trận đấu kết thúc làm kết quả thi đấu (chấp điểm, trên dưới, cược chấp 1.5 điểm, cược trực tiếp sẽ dựa vào tỷ số phát sinh sau 9 lượt đấu (bao gồm bù giờ hiệp phụ) để tính kết quả). Nếu có phán quyết mới từ hiệp hội thể thao dẫn đến kết quả trận đấu bị thay đổi đều không được tính vào đơn cược.
- Tất cả các thể loại cược trong bóng chày (trừ cược xiên), nếu trận đấu bị tạm dừng khi chưa thi đấu đủ thời gian quy định, hoặc trì hoãn thi đấu muộn hơn so với thời gian thi đấu đã định ban đầu vượt quá 12 tiếng hoặc bị hủy thi đấu, thì các đặt cược của trận đấu đó đều coi là không hợp lệ, tiền cược sẽ được hoàn trả.
- Giải bóng chày MLB khi không thi đấu đủ 5 lượt đấu, thì đơn cược đều không được tính. Nếu thi đấu trên 5 lượt đấu thì sẽ dựa vào phán quyết [thắng thua] của liên đoàn làm chuẩn. Nếu kết quả là [Hòa] thì đều không tính.
- Cược xiên trong bất kỳ trận đấu bóng chày, nếu bị tạm dừng khi chưa thi đấu đủ thời gian quy định, hoặc trì hoãn thi đấu muộn hơn so với thời gian thi đấu đã định ban đầu vượt quá 12 tiếng hoặc bị hủy thi đấu, thì đặt cược của trận đấu đó vẫn coi là hợp lệ, và được coi là đã thông qua, tỷ lệ cược sẽ được tính là [1].
- Cầu thủ giao bóng của trận đấu được công ty công bố chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu có sự thay đổi cầu thủ giao bóng khi trận đấu đang diễn ra thì các đơn cược vẫn được tính hợp lệ.
- Đối với giải bóng chày chuyên nghiệp Nhật Bản, nếu sau khi kết thúc 12 lượt đấu mà tỷ số của 2 đội là hòa, thì tất cả các đơn cược (trừ cược 1X2) đều coi là hợp lệ.
